De gemiddelde leeftijd eerste kind is in Nederland in de laatste jaren flink veranderd. Veel mensen krijgen hun eerste kind op een latere leeftijd dan vroeger. Dit heeft verschillende oorzaken en gevolgen. In deze blog lees je hoe oud vaders en moeders zijn als ze hun eerste kind krijgen, wat de redenen zijn voor deze ontwikkeling en welke effecten het heeft op gezinnen en de samenleving.
Vrouwen krijgen later hun eerste kind
Het valt op dat vrouwen in Nederland hun eerste kindje op steeds latere leeftijd krijgen. In 2023 was de leeftijd waarop een vrouw gemiddeld moeder werd van haar eerste kind 30,3 jaar. Tien tot twintig jaar geleden lag deze leeftijd nog een paar jaar lager. Vroeger was het normaal dat vrouwen in de begin twintiger jaren moeder werden, maar dat is nu veranderd. Vrouwen kiezen er vaker voor om langer door te studeren of eerst te werken. Ook willen veel vrouwen eerst samenwonen of trouwen voordat ze aan een gezin beginnen. Dit zorgt ervoor dat de geboorte van een eerste kind wordt uitgesteld.
Mannen zijn vaak ouder bij de geboorte van het eerste kind
Naast vrouwen krijgen ook mannen hun eerste kind op een steeds latere leeftijd. Gemiddeld zijn mannen ongeveer 2,5 jaar ouder dan vrouwen op het moment dat zij voor het eerst vader worden. Het komt dus vaak voor dat een man voor het eerst vader wordt na zijn 32e verjaardag. Deze stijging is vooral te zien in de afgelopen jaren. Net als vrouwen kiezen ook mannen er dikwijls voor om eerst hun opleiding af te maken of te werken aan hun carrière voordat ze aan kinderen beginnen. Hierdoor gaat de gemiddelde leeftijd van de eerste keer vader worden omhoog.
Oorzaken van het later krijgen van kinderen
Er zijn veel redenen waarom mensen later aan kinderen beginnen. Eén belangrijke oorzaak is dat mensen langer naar school gaan dan vroeger. Studeren duurt vaak tot het midden van de twintig, en daarna willen veel mensen eerst een paar jaar werken. Een vaste baan vinden duurt tegenwoordig ook wat langer. Woningnood, hoge huurprijzen en het willen kopen van een huis zorgen er ook voor dat mensen wachten met het krijgen van hun eerste kind. Daarnaast willen veel stellen graag goed voorbereid zijn. Ze willen zeker weten dat hun relatie sterk genoeg is en dat ze het financieel goed kunnen regelen. Zorgen over werk, geld en huisvesting vertragen dus vaak de beslissing om een gezin te starten.
De gevolgen voor gezinnen en samenleving
Het feit dat vrouwen en mannen later aan kinderen beginnen heeft verschillende gevolgen, zowel voor gezinnen als voor de samenleving. Omdat moeders ouder zijn bij de eerste zwangerschap, zijn er meer medische controles nodig tijdens de zwangerschap. De kans op complicaties neemt namelijk toe naarmate de moeder ouder wordt. Er zijn daarnaast minder vrouwen die veel kinderen krijgen; het gezin blijft vaak kleiner. Voor de hele samenleving betekent het dat er minder jonge kinderen zijn en dat de bevolking steeds ouder wordt. Ook kan het moeilijk zijn om kinderopvang te regelen of werk en gezin te combineren, vooral als mensen later kinderen krijgen. Verder hebben kinderen vaak oudere grootouders, wat invloed heeft op de tijd die kleinkinderen nog kunnen doorbrengen met opa’s en oma’s.
Verschillen tussen groepen en landen
Niet iedereen krijgt op dezelfde leeftijd het eerste kind. Er zijn grote verschillen tussen mensen met verschillende achtergronden, opleidingen of woonplaatsen. In grote steden zoals Amsterdam of Utrecht wachten mensen vaak langer dan op het platteland. Mensen die naar de universiteit gaan, krijgen vaak later een kind dan mensen die na hun middelbare school direct gaan werken. Ook in andere landen zien we verschillende leeftijden. In Zuid-Europese landen ligt de gemiddelde leeftijd hoger dan in Oost-Europese landen, waar vrouwen en mannen vaak al jong hun eerste kind krijgen. In Nederland zit de gemiddelde leeftijd voor het eerste kind in Europa ongeveer in het midden.
Meest gestelde vragen over de gemiddelde leeftijd bij het eerste kind
-
Waarom krijgen mensen tegenwoordig later hun eerste kind?
De belangrijkste redenen waarom mensen later het eerste kind krijgen zijn langer studeren, het zoeken naar een vaste baan, woonproblemen en het eerst willen opbouwen van zekerheid in het leven.
-
Heeft het krijgen van een eerste kind op latere leeftijd gevolgen voor de gezondheid?
Het krijgen van een eerste kind op latere leeftijd kan zorgen voor meer medische controles en een iets grotere kans op complicaties tijdens de zwangerschap, vooral bij vrouwen boven de 35 jaar.
-
Zijn er grote verschillen in de gemiddelde leeftijd van het eerste kind tussen steden en dorpen?
Ja, in grote steden is de gemiddelde leeftijd waarop mensen hun eerste kind krijgen meestal hoger dan op het platteland.
-
Hoe verschilt Nederland van andere landen in Europa?
Nederland zit qua gemiddelde leeftijd eerste kind ongeveer in het midden vergeleken met andere landen in Europa. In Zuid-Europa ligt de leeftijd vaak hoger en in Oost-Europa lager.
